Ja, ook grote kranten doen aan informatievervuiling. Neem nou het Algemeen Dagblad van deze ochtend (9 november 2022). Die krant meldt prominent op de voorpagina ‘na kritiek groeit bijval voor ingrijpende wijzigingen’. Bedoeld is hier bijval voor ingrijpende wijzigingen van het pensioenstelsel. In de kop citeert de redactie een ogenschijnlijk onafhankelijk wetenschapper: ‘Eerder een hoger pensioen’. De boodschap is helder: wie zich de achterliggende weken ongerust maakte over de aanstaande wijziging van het pensioenstelsel had het mis; de nieuwe Wet Toekomst Pensioen is zo slecht nog niet, een hoger pensioen ligt in het verschiet. Maar klopt het wel?
Het AD verwijst naar een brief onder meer ondertekend door de voorzitters van de vijf grootste pensioenfondsen, maar die waren toch altijd al vóór! Waaruit bestaat dan precies de groeiende bijval? Er wordt in het artikel slechts één expert met naam opgevoerd: Theo Nijman. Hij is hoogleraar econometrie aan de Tilburg University meldt de redactie die daarmee de schijn wekt dat Nijman een onafhankelijk deskundige is, op wiens mening we kunnen vertrouwen.
Maar Theo Nijman is helemaal niet onafhankelijk. Theo Nijman is volgens linkedin als onderzoekdirecteur verbonden aan Netspar, een lobbyclub gesteund door de commerciële financiële sector, De Nederlandsche Bank en de Vakbeweging, dus precies dat netwerk dat zich de afgelopen jaren tot het uiterste heeft ingespannen om de transitie naar een nieuw pensioenstelsel mogelijk te maken en zich nimmer druk heeft gemaakt over de vraag wat deze verandering aan consequentie zal hebben voor gepensioneerden. Dat de bijval voor ingrijpende wijziging van het pensioenstelsel groeit wordt in dit artikel niet waargemaakt. Nijman en Netspar waren altijd al voor deze transitie. Sterker: ze horen tot de biotoop waarin de WTP op vruchtbare bodem ontstond. Nijman staat deze belangenvermenging toe door te accepteren dat hij opgevoerd wordt als hoogleraar aan een universiteit en niet als lid van een lobbygroep. Vermelding van dat laatste feit zou dit artikel voor de lezer in een ander daglicht plaatsen.
Waarop baseert de krant zijn conclusie?
Ik ben benieuwd waar het Algemeen Dagblad de groeiende steun voor de WTP heeft gedetecteerd. Wat wél aantoonbaar groeit (je hoeft er andere kranten maar op na te lezen) is twijfel over de uitvoerbaarheid van het nieuwe pensioenstelsel, zoals weinigen op dit moment geloven dat het nieuwe stelsel -de actuele economische ontwikkelingen inachtnemend- zal leiden tot een hoger pensioen, zoals het Algemeen Dagblad suggereert. Pieter Omtzigt wees er in de kamer debatten op dat eerste proefberekeningen een daling lieten zien van bestaande pensioenuitkeringen van soms wel 50 procent. En ook na aanpassing van de regels zijn bij tegenvallende economische ontwikkelingen verlagingen van 5 tot 10 procent mogelijk. Goedbeschouwd zijn er rond de definitieve invulling nog zoveel onzekerheden dat betrouwbare berekeningen over de uiteindelijke effecten nog nauwelijks beschikbaar zijn. De belofte in de kop ‘Eerder een hoger pensioen’ is puur theoretisch en verdient nuancering. Inhoudelijk is de informatie in dit AD-artikel niet alleen zeer onvolledig en is de aangehaalde bron allesbehalve onafhankelijk, deze publicatie komt bovendien op een bijzonder strategisch moment, namelijk aan de vooravond van het definitieve besluit van de Tweede Kamer om de transitie naar een nieuw pensioenstelsel wel of niet te steunen.
Het moment van publicatie meewegend, het ontbreken van meerdere bronnen, het niet vermelden van het feit dat de enige bron deel uitmaakt van het netwerk dat gezien kan worden als een lobby pro-pensioenwijziging, het ontbreken van tegenargumenten en de prominente sturende plek op de voorpagina, maken dit artikel tot onvolledige, gemakzuchtige informatie, op een politiek gevoelig moment.
Comments