De overheid heeft burgers verwend met het idee dat geluk en tevredenheid produceerbaar zijn. Daardoor heeft zij zich in een positie geplaatst waarbij te hoge verwachtingen zijn ontstaan. Ze worden niet (meer) waargemaakt en leiden tot teleurstelling en boosheid en het idee dat politici hun greep op de werkelijkheid zijn kwijtgeraakt.
De overheid probeert in haar rol van producent van welvaart, gerechtigheid en probleemoplosser op de beste momenten aan de hoge verwachtingen te voldoen. Maar dat streven is doorgeslagen. Het leidt tot eindeloos overleg, in de hoop iedereen tevreden te stellen, tot fijnmazige controlesystemen. Voor de uitvoering van al dat ingewikkelde beleid zijn gecompliceerde ICT-systemen nodig die het niet aan kunnen. Teleurgestelde burgers doen steeds vaker een beroep op de rechter om te bemiddelen. De rechtspraak dreigt onder de toenemende druk te bezwijken. Op veel terreinen wordt nog nauwelijks of helemaal geen vooruitgang meer geboekt. Dat is de situatie van nu en dat leidt tot een gevoel van machteloosheid.
Mona Keijzer: houd het simpel(er)!
Ex-politica Mona Keijzer, staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat in het kabinet Rutte III, ontslagen wegens verschil van inzicht over het te voeren beleid schreef er een essay over, waarmee ze -samen met het essay van Anja van Gorsel, voormalig bestuurder van publieke instellingen- de essaywedstrijd won van De Nieuwe Denktank, een beweging die vastgelopen processen in de samenleving probeert vlot te trekken.
Bovengenoemde problemen worden aangepakt door de systemen te verbeteren (althans pogingen daartoe), regels te verfijnen, toezicht en controle te versterken, waardoor de samenleving nog ingewikkelder wordt. Dat is niet de oplossing, aldus Mona Keijzer. Die moet gezocht worden in een overheid die de dapperheid heeft om toe te geven dat je niet voor al die verwachtingen bij de overheid moet zijn, dat het ideaalbeeld van ultieme rechtvaardigheid tot op detailniveau niet is vol te houden, door meer ruimte te laten voor individuele burgers om het goede of foute te doen, waarbij in beide gevallen profijt en nadeel voor rekening van de betrokkenen zijn en niet op het bordje van de overheid hoort. Als wat je bedenkt te ingewikkeld is om te kunnen voldoen aan de verwachtingen, maak het dan simpeler zodat het wél werkt, zo luidt de conclusie.
In haar artikel onderbouwt Mona Keijzer haar analyse met voorbeelden uit de praktijk. Het is een interessant discussiestuk waar ik graag naar verwijs. In haar essay schrijft Anja van Gorsel het herhaaldelijk falen van de overheid toe aan het ontbreken van een geweten en historisch besef.
Comments