Zonder al te veel ruchtbaarheid zijn drie brisante NPO-dossiers dezer dagen afgerond: een onderzoek naar de vraag of presentatoren de Balkenende-norm ontwijken middels niet-toegestane constructies via productiebureaus en een onderzoek van het Commissariaat voor de Media naar de kwaliteit en onafhankelijkheid van de journalistieke programma’s. Kenmerk van beide onderzoeken: er wordt geen eindoordeel gegeven. Daarnaast besloot staatssecretaris Gunay Uslu van Mediazaken, dat Ongehoord Nederland in het bestel kan blijven, een tegenvaller voor de Raad van Bestuur van de NPO die de staatssecretaris had gevraagd om de uitzendlicentie van deze omroep in te trekken wegens het verspreiden van nepnieuws. Wie goed kijkt naar het rapport van het Commissariaat en de beslissing van Gunay Uslu over ON kan daarin signalen ontdekken richting NPO: bemoei je niet met de inhoud van de programma’s van de zelfstandige omroepen. Of die voldoen aan de kwaliteitsnorm is ter beoordeling aan die omroepen zelf, hun bestuur of leden. Voormalig NOS-directeur Bauke Geersing ziet in de beslissing van de staatssecretaris voor mediazaken een bevestiging dat de NPO de pijlen ten onrechte richt op de omroep van Arnold Karskens.
Geen bewijs voor gesjoemel, maar diep graven kon niet
KPMG Forensic heeft een onderzoek ingesteld naar de vraag of presentatoren bij de publieke omroep de salarisregels ontwijken. Er is geen bewijs gevonden dat wordt gehandeld in strijd met de regels, zo wordt geconstateerd. Maar het Commissariaat voor de Media tekent daarbij aan dat er geen zicht bestaat op ‘betalingen via buitenproducenten, die kunnen leiden tot niet-gesignaleerde overschrijdingen’. In gewoon Nederlands: het ontbreekt aan de bevoegdheid om de boeken van buitenproducenten te bekijken om erachter te komen of er met presentatoren financiële afspraken bestaan waardoor de regels feitelijk wél worden overtreden. Het Commissariaat voor de Media pleit dan ook voor aanscherping van de regeling van beloningen binnen de publieke omroep.
Geen eindoordeel over journalistieke kwaliteit
Het Commissariaat heeft ook de resultaten bekend gemaakt van een onderzoek naar de vraag hoe omroepen hun journalistieke kwaliteitseisen hebben geformuleerd en hoe die worden toegepast. Het is opmerkelijk dat een eindoordeel ontbreekt over de vraag of dit leidt tot een bevredigende kwaliteit van het media-aanbod. Dat is mede ter beoordeling van de omroepen zelf, zo valt uit de analyse af te leiden. Het commissariaat lijkt in het geven van een oordeel over de journalistieke kwaliteit en onafhankelijkheid van de omroepen terughoudender dan de Raad van Bestuur van de NPO. Die kwam al snel na de start van Ongehoord Nederland tot de conclusie dat deze omroep niet thuishoort in het publieke bestel. De staatssecretaris bedankte voor de eer: politici horen zich niet te bemoeien met de inhoud van programma’s, vindt ze.
Ombudsman NPO onder vuur
Omroep Ongehoord Nederland zet de tegenaanval in en is inmiddels gestart met een journalistiek onderzoek naar de onafhankelijkheid van de Ombudsman van de NPO. Volgens de omroep blijkt uit stukken die zijn opgevraagd op basis van de Wet Openbaarheid Bestuur dat er in een vroeg stadium contacten zijn geweest tussen de Ombudsman en de voorzitter van De Raad van Bestuur van de NPO, met het doel een gezamenlijke strategie te ontwikkelen, uiteindelijk leidend tot een voorstel om de omroep de uitzendlicentie te ontnemen. Dat is een schending van de onafhankelijkheid, vindt de omroep.
‘Voorzitter NPO moet opstappen’
De terughoudendheid van de staatssecretaris en de voorzichtigheid van het Commissariaat voor de Media staan haaks op de voortvarendheid waarmee de voorzitter van de Raad van Bestuur van de NPO, Frederieke Leeflang, vanaf haar aantreden probeert om Ongehoord Nederland uit het bestel te krijgen vindt Bauke Geersing, voormalig directeur van de NOS. Hij keert zich in een commentaar in De Telegraaf (30 november 2023) fel tegen de rol van de NPO in dit dossier en ziet in de beslissing van de staatssecretaris een bevestiging dat de NPO zich niet met de inhoud van programma’s hoort te bemoeien. ‘Nu dat wel is gebeurd is in feite sprake van onjuist gebruik, c.q. misbruik van bevoegdheid’, schrijft hij. Hij voeg eraan toe: ‘Er zijn bestuurders die om een mindere reden de eer aan zichzelf hebben gehouden en zijn opgestapt’.
TON VERLIND
Comentários