Heb medelijden met de visielozen

Het is wel een beetje sneu voor de premier. Heeft hij in de prestigieuze Schoo-lezing van Elsevier hoog opgegeven over het feit dat Nederland op de lijst van het Economisch Wereldforum op de vijfde plaats staat van de sterkste economieën ter wereld -nog voor de Verenigde Staten en Duitsland-, zakt Nederland een paar dagen later naar de achtste plaats. Wegens instabiliteit, een onvoldoende sterk financieel beleid en het ontbreken van innovatie. Daar staat de premier van  Nederland dus ineens in zijn hemd. Wat er van het feestje overblijft zijn de complimenten voor het feit, dat Mark Rutte uit het hoofd sprak. Maar of dat nou zo’n verdienste is? Acteurs doen niet anders. Echte redenaars willen nog wel eens een aantekening raadplegen. Die scoren trouwens niet op vorm, maar vooral op inhoud. Rutte houdt niet van visies. Het was een van zijn opmerkelijkste uitspraken. Visies staan volgens Rutte als hinderpaal tussen resultaat en werkelijkheid. Ze weerhouden politici van het doen van het juiste. Ik ben bang dat de premier hier dogma en visie door elkaar haalt. Want hoe is het mogelijk het schip van staat te besturen zonder een globaal idee van de eindbestemming die je wilt bereiken? Dogma’s zijn lastig bij het varen. Ze zorgen dat je star op de uitgestippelde koers blijft, ook al duiken er onontneembare obstakels op. Dat leidt meestal tot een  scheepsramp.  Een visioen is een ideaalbeeld, waarvan je weet dat je het nooit echt zult realiseren, maar dat globaal wel de marsroute bepaalt. Rutte heeft dus geen roadmap. Hij leeft van dag tot dag en handelt naar bevind van zaken en dat zet ons in de internationale economie op groeiende afstand naar de koploper. De premier zou pal moeten staan voor zijn liberale visioen. Het droombeeld van een wereld met zelfstandige, verantwoordelijke, ondernemende mensen die de leiding nemen over hun eigen leven, maar zich wel bekommeren om de achterblijvers. Een civic society dus, anders dan een door beleidsorganen gedomineerde samenleving, zoals we die nu kennen. Brabant is als “doeprovincie” een mooi voorbeeld van het alternatief. De zorgverzieningen die door de institutionele aanbieders de afgelopen jaren wegens onbetaalbaarheid steeds verder zijn afgebroken, worden allengs in ere hersteld door burgers, die ze terugbrengen maar dan 30% goedkoper. Er bestaat dus een visioen, en er zijn plaatsen waar het geraliseerd wordt. We hebben een premier die allergisch is voor vergezichten, wel pleit voor een grotere eigen verantwoordelijkheid van burgers, maar om puur pragmatische redenenen leiding geeft aan  een coalitie, waarmee hij het tegenovergestelde bewerkstelligt. Dat noem ik sneu. Heb medelijden met de visielozen. Zij zullen het niet zijn die ons met de haren uit het moeras trekken.