Ik heb zelden zoveel hypocriet gedrag bijeen gezien als in de kwestie rond Bert Huisjes. Voor ik er iets over schrijf betuig ik allereerst mijn sympathie aan de journalisten bij WNL die constateerden dat de interne verhoudingen niet klopten en daarmee naar buiten traden. Mijn sympathie ligt bij de journalisten die knokken voor een gezond werkklimaat en verantwoordelijkheid namen. Ik zeg het met nadruk zodat daarover geen misverstand kan bestaan.
Het is jammer dat directie noch Raad van Toezicht bij deze omroep erin slaagden om met die kritiek volwassen om te gaan. Dat leidt allereerst tot een diskwalificatie van de voorzitter van de Raad van Toezicht, Loek Hermans onder wiens leiding de ellende zich voltrok en die toestond dat zijn medeleden zich inadequaat over de kwestie uitlieten. Loek Hermans zelf is het levend voorbeeld van de falende toezichthouder: te sterk politiek geïnvolveerd, teveel geworteld in de gevestigde orde, met een dochter in het huidige kabinet, iemand dus die bijdraagt aan twijfel over de onafhankelijkheid van de publieke omroep.
Alles loopt mis
In de kwestie Huisjes loopt alles mis wat er mis kan gaan. De discussie over dit onderwerp in de talkshow van Renze was er het bewijs van. Allereerst was daar de onvermijdelijke tv-recensent Angela de Jong die dit werk al te lang doet en er niet meer in slaagt met afstand naar de dingen te kijken. Ze schiet vol zodra ze het woord slachtoffer hoort en verliest dan elk gevoel voor evenwicht. Haar interventies hebben een vileine ondertoon: slachtofferisme is in de media een profijtelijk verdienmodel. Met de ‘affaire Huisjes’ heeft het AD na de scherpe uitvallen van de Volkskrant naar van Nieuwkerk en het consequente bashen van de publieke omroep door de Telegraaf nu zijn eigen niche in de nieuwsmarkt gevonden en dat verdienmodel verdraagt geen genuanceerde benadering.
Waar is de Raad van Toezicht van WNL
De sfeer bij WNL is zo dodelijk, dat de redactie van het programma Het Misdaadbureau wegens de onveilige situatie bij de omroep om onderdak vroeg bij de NPO en dat ook kreeg. Dat bewees wel hoe brisant de sfeer was volgens Angela is. Het gaat om twee redactieleden, nuanceerde Max-omroepbaas Jan Slagter en hij corrigeerde de AD-recensent op haar mededeling dat Huisjes inmiddels weer was begonnen. Ze zat er trouwens ook nog op andere vitale punten naast. Waarom trouwens was het Jan Slagter die bij Renze voor WNL de kolen uit het vuur moet halen en waarom zat daar niet politiek zwaargewicht Loek Hermans?
NPO kent zijn plaats niet
Dan is er de NPO: daar hebben ze nog steeds niet in de gaten dat omroeporganisaties onafhankelijke instellingen zijn en dat het dus geen pas geeft om asiel te verlenen aan omroepmedewerkers die de wantoestanden (zo daar nog sprake van mocht zijn) bij hun eigen organisatie ontvluchten. Het juiste antwoord is: meld je bij de NVJ en vecht je sores uit binnen je eigen organisatie. De NPO bemoeit zich te gemakkelijk met problemen waar dit ambtelijke apparaat niet over gaat. Verliest voortdurend zijn bevoegdheden uit het oog en slaagt er niet in om als mediator te opereren, misschien in de hoop dat Den Haag in de rotzooi een aanmoediging zal zien om de publieke omroep stevig te hervormen met een versterking van de NPO tot gevolg.
NVJ
Merkwaardig is ook de rol van de NVJ. Algemeen secretaris Thomas Bruning gaf bij Renze toe dat Bert Huisjes hem om advies heeft gevraagd hoe de situatie bij WNL te normaliseren. In een conflict tussen werkgever en werknemer kiezen we de kant van de werknemer, zo lichtte de NVJ-secretaris toe. Waarom niet gekozen voor een mediation-rol vroeg ik me af en welk vakbondsbelang verzet zich tegen de gedachte dat je een omroepbestuurder helpt weer orde in zijn hoofd te vinden, zodat leden van de vakbond daarna binnen zo’n organisatie weer onbedreigd hun werk kunnen doen.
Ook over Bert Huisjes valt van alles en nog wat op te merken. Bovenal dat hij een in de krantenwereld ontwikkelde leiderschapsstijl aanhing die niet meer in deze tijd past. Maar was het niet Huisjes zelf die in een interview in 2022 met het platform Spreekbuis wees op het feit, dat er bij de publieke omroep voor journalisten een toxisch klimaat bestaat dat algemeen wordt geaccepteerd. Je moest eraan mee doen om te kunnen overleven, zo constateerde de nu in ongenade gevallen hoofdredacteur. Het stond dus zwart op wit, in een vakblad dat door omroepbestuurders, de NVJ, medewerkers van de publieke omroep wordt gelezen, maar het passeerde zonder verbazing of kritische vragen, zoals gerenommeerde journalisten als Sven Kockelman e.a. zich alleen in omroepdiscussies mengen als hun eigen positie wordt bedreigd.
Citaten uit het interview
Omwille van evenwicht in de discussie, hieronder een paar citaten uit dat interview. ‘Werkklimaat voor omroepjournalisten onveilig’, stond er. Het komt door de flexcontracten, zei Huisjes, waardoor aan journalisten geen zekerheid geboden kan worden. Over het voortbestaan van programma’s wordt steeds op korte termijn beslist. Daardoor is het onmogelijk eigen specialisten in dienst te nemen en eisen te stellen. ‘Op deze manier kunnen journalisten onvoldoende wortelen, zich niet de cultuur van een organisatie eigen maken’, aldus Huisjes. Ze worden gedwongen van functie naar functie te hoppen. Huisjes gaf toe dat hij er met zijn omroep zelf aan meedoet, omdat het systeem zich in de loop van de jaren nu eenmaal (onder sterke invloed van de besluiteloosheid bij de NPO!) zo heeft ontwikkeld. ‘Het leidt tot een vorm van hospitalisatie(….)’, zegt hij. ‘Het is niet goed maar we zijn er nu eenmaal aan gewend geraakt’. Huisjes beklaagde zich over het ontbreken van een journalistiek klimaat bij de publieke omroep. Er zitten in de top van de omroepen geen mensen meer met journalistieke expertise.
Horen, zien, zwijgen
Het was Huisjes die er in dat interview voor pleitte om het journalistieke belang tot hoog in de boom van de publieke omroep te borgen door daar iemand aan te stellen met journalistieke expertise. Zijn pleidooi kreeg geen enkele steun. In het door hem gesignaleerde vacuüm is Huisjes kennelijk zelf ook de weg kwijt geraakt. Maar het klonk als een rode vlag en de publieke omroep, inclusief de journalistieke voorhoede, had naar aanleiding van die noodkreet al in 2022 over dit probleem de discussie kunnen starten. Huisjes maakte de fout door een situatie die in zijn ogen niet deugde te accepteren. Het bleef stil, doodstil en hij was niet de enige die zweeg.
TON VERLIND
test