De Ombudsman van de publieke omroep, Margot Smit, heeft een gedegen analyse afgeleverd rond de uitzending van Ongehoord Nederland die de omroep op een groot aantal klachten kwam te staan vanwege (al dan niet vermeend) racistische uitingen. Het ging om de uitzending waarbij de omroep beelden liet zien (random gepikt van Youtube) van schermutselingen die werden geïnterpreteerd als racistisch geweld tegen mensen met een witte huidskleur. Wie zich vanuit gezond verstand verdiepte in de context kon zelf al vaststellen dat die conclusie niet viel te rechtvaardigen, een onzorgvuldige manier van opereren.
De Ombudsman deelt dat oordeel. In de analyse wordt de omroep van Karskens niet het recht ontzegd om vanuit een ander perspectief naar het nieuws te kijken en meningen te verkondigen die niet bon ton zijn, maar de omroep neemt wel aanhoudend een loopje met de feiten. Doet dat zelf of accepteert dat statements van gasten niet met feiten zijn onderbouwd en verzuimt daarover kritisch te zijn. Ongehoord Nederland opereert op een journalistiek onprofessionele manier en past daarmee niet binnen de code van een waardengemeenschap die de publieke omroep pretendeert te zijn.
Faux pas
In zijn verweer zegt directeur Arnold Karskens dat het niet de intentie is van zijn omroep om onwaarheden te verspreiden of racistische gevoelens aan te wakkeren en dat er binnen zijn organisatie voorzieningen zijn getroffen om de feiten beter op een rij te krijgen, zodat opinies in het vervolg beter onderbouwd zijn. Of dat serieus bedoeld is of beschouwd moet worden als lippendienst moeten toekomstige uitzendingen aantonen. In zijn uitspraak zegt het Ombudsteam (zo zelf omschreven door Margot Smit) dat zijn analyse niet de intentie heeft om handen en voeten te geven aan een sanctie of een verbod van Omroep Nederland of woorden van deze strekking. Dat lijkt een correctie van de faux pas die bestuursvoorzitter Frederieke Leeflang onlangs maakte door in de emotie van het moment de ombudsman op te roepen de klachten tegen de omroep met voorrang te behandelen. Zo’n oproep doet afbreuk aan de onafhankelijkheid van de Ombudsman. Rond de uitspraken ontstaat een verkeerde dynamiek als ze deel worden van een afrekencultuur. Het valt dus te prijzen dat Margot zich niet voor het karretje van de Raad van Bestuur laat spannen.
Persoonlijke kanttekening: Het ontbreken van een kritische houding naar beweringen van interviewgasten is overigens niet exclusief voor Ongehoord Nederland. Wie goed kijkt zal merken dat het vaker gebeurt, ook in programma’s van omroepen waarvan het voortbestaan niet ter discussie staat. De oproep om niet alles voor goede koek te slikken, kunnen meer interviewers zich aantrekken.
De Raad van Bestuur van de NPO staat nu voor de ingewikkelde afweging te beslissen of ON opnieuw een sanctie verdient. Een tweede sanctie kan leiden tot verwijdering uit het omroepbestel, maar zal bij een deel van de maatschappelijk teleurgestelden ook opgevat worden als een manier om tegengeluiden uit het ontevreden deel van de samenleving de mond te snoeren, een duivels dilemma.
Comments