Het Commissariaat voor de Media gaat Powned-ophef verder onderzoeken, meldt Spreekbuis op 13 juli. Onderwerp van onderzoek is de spraakmakende video waarin een jonge verslaggever van Powned, Abel Dijksma, een fan van Taylor Swift aanspoort om in beeld sexueel grensoverschrijdend gedrag te tonen. De verslaggever daagt haar uit om haar borsten te laten zien (een klassiek Tim Hofmannetje, dus al eens eerder vertoond) in ruil voor een meet and greet met de popster. Maar die belofte is fake.
Na het plaatsen van de video werd Powned overspoeld door een golf van maatschappelijke verontwaardiging.
‘PowNews wordt gemaakt door en voor jongeren en opereert al bijna 15 jaar op het scherpst van de snede’, zegt de omroep in een statement. ‘Aan de rand van de afgrond groeien nu eenmaal de mooiste bloemen. Maar soms donder je wel eens over het randje. Zo ook met het filmpje over de Taylor Swift-fans’. Liet Powned-baas Dominique Weesie aanvankelijk nog weten de video niet offline te zullen halen, na de ophef gebeurde dat wel. Kort geleden domineerde de omroep ook al het nieuws, nu met een documentaire over het afvalmiddel Ozempic die Powned niet durfde uit te zenden omdat de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd zou hebben gedreigd met een boete. De inspectie heeft niet eens de bevoegdheid om journalistieke producten te beboeten en ontkende in een verklaring de omroep met zo’n dreigement onder druk gezet te hebben. Powned had zo dapper moeten zijn om het vermeende dreigement te weerstaan, maar durfde pas uit te zenden na inhoudelijke aanpassingen. Als journalistieke organisatie is Powned al enige tijd de weg kwijt, hetgeen ook bleek uit een documentaire serie die Weesie een aantal jaren geleden maakte over een motorclub met criminele antecedenten. Weesie stopte de camera, zo bleek achteraf, op het moment dat hij criminele activiteiten had kunnen registreren en betaalde volgens de Telegraaf de baas van de motorclub duizend euro per aflevering voor zijn medewerking. Critici noemden de serie een voorbeeld van misdaad marketing.
Het sop is de kool niet waard
De grensoverschrijdende blote borsten-video leidde tot veel klachten, niet alleen bij het Commissariaat voor de Media maar ook bij de Ombudsman van de publieke omroep. Die legde er de maatlat van de Journalistieke Code van de NPO naast. Je zou dat als een verkeerd signaal kunnen zien, want betekent dit dat alle jonge grut dat met een microfoon in de hand vragen stelt aan toevallige voorbijgangers valt onder de term journalistiek? Het lijkt me een belediging voor de serieuze informatieve programma’s van de NPO. Een uitspraak van de Ombudsman over dit incident geeft teveel gewicht aan dit gepruts en zet daarmee de NPO-journalistiek onterecht in een kwaad daglicht. Wat Powned maakt is op effectbejag gerichte ouderwetse afzeiktelevisie. Het is gemankeerd amusement dat niets met journalistiek te maken heeft en die beoordeling dan ook niet verdient.
Ook het door het Commissariaat aangekondigde onderzoek lijkt een losse flodder. De mediawet biedt geen mogelijkheden voor een moreel oordeel. De aankondiging past dan ook in de spierballentaal die je de laatste tijd wel vaker rond de publieke omroep hoort. Steeds meer instituten en ook Kamerleden neigen naar de behoefte zich inhoudelijk met programma’s te bemoeien. En dat is een zorgelijke ontwikkeling. Er gaan zelfs stemmen op om de Journalistieke Code van de NPO een wettelijke grondslag te geven, waardoor overtreding bestraft kan worden. Het zou tot een unieke situatie leiden: een vorm van wettelijk toezicht, exclusief geldend voor omroepjournalisten. Het Commissariaat maakt als onafhankelijk toezichthouder bovendien een valse start door de Pownedvideo op voorhand publiekelijk, ongepast te noemen. Zeker in de steeds verder gepolariseerde samenleving mag de onafhankelijke status van de mediatoezichthouder niet ter discussie komen, zegt een kenner van de mediawet die ik hierover consulteer.
Hoe zit het met het zelfreinigende vermogen van Powned?
Het antwoord op de vraag welk gedrag van een onafhankelijke omroep wel of niet te tolereren is, moet gezocht worden bij de leden van een omroep, niet in de politiek, niet bij het commissariaat of een andere toezichthouder. De mediawet is duidelijk. Omroepen gaan over hun eigen inhoud, ze zijn onafhankelijk. Bovendien zijn het volgens de mediawet democratische organisaties waar het bestuur, gecontroleerd door een raad van toezicht en de ledenraad het voor het zeggen hebben. Of Powned wel of niet opereert binnen de uitgangspunten van de goede smaak is ter beoordeling van de leden. Of er wettelijke grenzen zijn overschreden is aan het oordeel van de onafhankelijke rechter. De omroep moet bij de volgende peiling 100.000 leden hebben om zijn uitzendlicentie te behouden. A hell of a job heeft Dominique Weesie al laten doorschemeren. Dat klinkt als de aanloop naar een verzoek aan de politiek om de toelatingscriteria te versoepelen. Niet doen! Het halen van een minimum ledenaantal is een effectieve lakmoesproef: ledenaantal niet gehaald, dan op eigen kracht verder. Het omroepbestel vinden ze bij Powned -behoudens de riante salarissen voor de top van de omroep- toch al niks.
Comments