20 juni 2022
Het voornemen van de NPO om Ongehoord Nederland een boete op te leggen voor het negeren van de gedragscode van de publieke omroep, is de bijl aan de wortel van het omroepbestel. Nu nog wordt de schijn opgehouden dat omroeporganisaties over hun eigen inhoud gaan en de NPO slechts over de programmering. Maar de invloed van de NPO op de inhoudelijke keuzes van omroepen is in de loop van de jaren steeds groter geworden. Uit lijfsbehoud ondertekenden de omroepen de gedragscode van de NPO. Wie er zich niet aan houdt kan beboet worden. En zo accepteerden ook de journalisten van de publieke omroep dat er buiten hun eigen organisaties een instantie werd opgetuigd met de macht om een straf te leggen op onwelgevallige inhoudelijke keuzes. Daarmee hebben de omroepen het laatste uit handen gegeven dat ze binnen dit langzaam wegroestende bestel nog een unieke positie gaf: beslissen over de eigen inhoud met de mogelijkheid tegen de heersende mores in te gaan.
Wie stelt de grenzen?
Die vrijheid is niet onbeperkt. Maar het is de vraag wie over de begrenzing moet gaan. De leden, waaraan een omroep de legitimatie van een zendlicentie ontlenen, representanten uit de samenleving dus. Of de Raad van Bestuur van de NPO die politiek wordt benoemd en een afspiegeling is van de bestaande machtsverhoudingen, hetgeen in de loop van de jaren zichtbaar is geworden in de eenzijdige inhoudelijke keuzes van de publieke omroep. Daarin zit een innerlijke spanning: de meerderheid die zijn macht probeert te houden, versus een groeiende minderheid die andere maatschappelijke keuzes wil.
Het gedoe rond Ongehoord Nederland dat volgens de Ombudsman van de NPO de code van de publieke omroep schendt door journalistiek onprofessioneel te opereren, is daarom meer dan een incident. De uitslag van dit gevecht is bepalend voor de toekomst van het bestel en raakt ook aan de journalistieke onafhankelijkheid. Zijn het de journalisten en hun organisaties die over hun eigen koers gaan of komt die bevoegdheid toe aan bureaucratische instanties als Raad van Bestuur, Raad van toezicht, Commissariaat voor de Media waarin journalistieke expertise, laat staan journalistiek DNA ontbreekt? Het onderliggende sentiment in deze discussie is duidelijk, ook bij veel omroepjournalisten. Weg met Ongehoord Nederland! Het gemak waarmee dit wordt beleden zie ik als een bedreiging van de journalistieke onafhankelijkheid. Als het zoeken van de grenzen op informatief gebied kan worden bestraft met een geldboete of uitsluiting, zet dat een rem op het debat en opent dit de deur naar zelfcensuur.
Dit sentiment gaat niet meer weg
Ongehoord Nederland is een feit en weerspiegelt een sentiment in de samenleving dat niet meer weggaat. Eerder maakten we de fout om deze maatschappelijke ontwikkelingen te negeren met een journalistiek cordon sanitaire rond Janmaat die lange tijd door sommige media werd genegeerd. Het bleek een kardinale vergissing. Na Janmaat kwamen Fortuyn, Wilders, Baudet, de oppositionele beweging werd steeds groter. In de podcast Koster & Van Dijk (BNR), van mediajournalist Mark Koster en HP/De Tijd-columnist, tevens ex-netcoördinator van de publieke omroep, Ton F van Dijk, spraken beide journalisten wijze woorden (ik parafraseer): wil je Ongehoord Nederland de wind uit de zeilen nemen, leer dan als publieke omroep op een volwassen manier om te gaan met de Baudetisering van de samenleving. Uitsluiting of straf is dan geen optie. De schade daarvan zal op den duur groter zijn dan het voordeel op korte termijn. Bovendien -zo voeg ik daar aan toe- luidt zo’n besluit het definitieve eind in van de publieke omroep in deze vorm.
TON VERLIND
Deze column verscheen eerder op Spreekbuis.nl
9 comments on “Straffen voor een mening is de bijl aan de wortel van dit omroepbestel”
Gerard Lettinck schreef:
Toch meneer Verlind, schrijft u met een bedenkelijke ondertoon over ON en politici, die puur leugen en bedrog bestrijden. Wat denkt u, dat Wilders voor de lol al zo’n 20 jaar moet beschermd? Deels door zijn uitlatingen, maar ook door demonisering van politici die zich moreel superieur vinden. Daar prikt ON doorheen en dat mag niet. Ook Baudet heeft het al vaak bij het rechte einde gehad. De democratie is in Nederland door de kabinetten Rutte nog maar schijn. Wat is er verkeerd aan kritiek te uiten op een minister-president, die liegt en zelfs de wet overtreedt? Aangifte doen? Dat wordt afgewezen door het OM. Rutte, die als een volslagen gek vindt dat wij het eens moeten worden over zijn mening dat “de oorlog in Oekraïne ook onze oorlog is.” Dat roepen en zonder enige gene herhalen zonder een parlementaire toestemming, moet worden beschouwd als hoogverraad. Hij verklaart hiermee over onze rug de oorlog aan Rusland…de gek. Oekraïne, een aantoonbaar corrupte staat, wapens leveren, vind ik misdadig. Allemaal desinformatie? De mensen zijn het terecht zat en ON, Wilders en Baudet gaan voor het volk. Dat schrijf ik als ex-SP’er, die zich is gaan schamen voor polariserend links en Nederland ziet afglijden.
Guus schreef:
Bizar, Dus jij juicht het toe dat er omroepen zijn die bewust desinformatie verspreiden en mensen onjuist informeren omdat je tegen een gedragscode bent.Die gedragscode is in mijn ogen ook een stuk bescherming van de kijker. Dat de kijker er vanuit mag gaan dat de informatie op de publieke omroepen betrouwbaar en juist is.
We hebben al genoeg ninefornews en blckbx kanalen in de alternatieve media.
Ton schreef:
Je trekt de verkeerde conclusie. Lees het nog eens een keer door. De kernvraag is wie bepaalt wat wel en niet toelaatbaar is. En het is gevaarlijk bepaalde opvattingen uit te sluiten. Dan maak je ze wel onzichtbaar, maar ze verdwijnen niet uit de samenleving. Ik geloof in zelfreinigend vermogen en ook dat de publieke omroep krachtig genoeg is om Ongehoord Nederland op een journalistieke manier tegengas te geven. En ik denk ook dat het helpt om mensen met een afwijkende mening niet meteen af te schilderen als wappies, maar gewoon met ze in gesprek te gaan en te kijken of ergens de redelijkheid teruggevonden kan worden. Ik hanteer overigens het aloude journalistieke principe: ‘feiten zijn heilig, meningen zijn vrij’. Wie zich daar niet aan houdt en kwalijke onzin verkoopt met aantoonbaar negatieve effecten, moet zich maar voor de rechter verantwoorden en niet voor het een of ander bureaucratische instituut.
Erik schreef:
Als zelfs Ton Verlind dit signaleert dan weet je dat je het serieus moet nemen. Uiteindelijk moet je een discussie op inhoud kunnen winnen en niet op sentiment of door wegpesten.
Crissy de Vroet schreef:
Zeg Guus, je haalt alles door elkaar. De oorlog in de Oekraïne is zeker een gevaar voor ons. Wat Poetin doet, kan je nóóit goedkeuren. Die man brengt de hele wereld in gevaar. Dat is nooit te verdedigen.Dat heeft niets met toeslagen, milieu of coronamaatregelenn te maken.
Jack Dekker schreef:
Ongehoord Nederland laat een fris tegengeluid horen in een tijd waarin dit blijkbaar niet meer mogelijk is en verdient ons aller steun. Belachelijk dat dit met een boete wordt beloond.
patric de brouwer schreef:
heel mooie geschreven Tongoede weerspiegeling
staf zeele schreef:
Eens met Ton Verlind
Theo Mulder schreef:
Helemaal eens Ton,We worden zo langzamerhand een natie waarin je alleen een mening mag hebben als die strookt met het zogenaamde algemeen belang.
Comments