Na het uiteenvallen van de Sowjet Unie was ik nieuwsgierig naar de vraag wat voor land Rusland zou worden onder leiding van Poetin. Dat hij voormalig medewerker was van de geheime dienst beloofde niet veel goeds. Maar ik heb in de loop van mijn journalistieke loopbaan geleerd om niet te snel te oordelen. Daarom kocht ik een lijvige biografie: ‘De Nieuwe Tsaar’, geschreven door Steven Lee Meyers die als correspondent van The New York Times in Moskou Vladimir Poetin vanaf zijn eerste stappen volgde.
Vaag
Ook na het lezen daarvan bleef de nieuwe tsaar voor mij een non-descripte figuur. In gewoon Nederlands; een vage persoonlijkheid. Ik kon hem niet betrappen op gruwelijkheden of extreme standpunten. In de eerste jaren van zijn bewind heeft hij ook goeds gedaan zo lees ik in analyses van Rusland-watchers. Hij bracht stabiliteit en hoopvolle verwachtingen. De Nederlander Derk Sauer bouwde zelfs een media-imperium op dat optimisme. Het bracht hem voorspoed en welvaart.
Omslag
Wanneer vond de mindshift plaats en ontstond in dat hoofd de kortsluiting die ook nationaal historicus Maarten van Rossem volstrekt op het verkeerde been zette toen hij kortgeleden met veel aplomb een bezorgde Navo-functionaris in een van onze talkshows ruw de mond snoerde omdat die gewag maakte van het risico van een aanstaande oorlog? Van Rossem ontnam de functionaris hautain het woord: zulks zou niet gebeuren! De dag daarna viel Poetin Oekraïne binnen en verdween Maarten van Rossum (vermoedelijk definitief) van het scherm. Hoe konden we ons zo vergissen in dat wat daar onder het oppervlak al die tijd al etterde?
Onthullende eenvoud
De vraag ‘wat is er in Poetin gevaren?’ wordt deze ochtend met onthullende eenvoud beantwoord in een interview in NRC met auteur, journalist en Rusland-correspondent Pieter Waterdrinker. Met zijn vrouw is hij inmiddels het land ontvlucht in de stellige overtuiging dat in Rusland de nieuwe Stalin is opgestaan. Interviewster Jannetje Koelewijn vraagt hem; ‘Wat drijft Poetin?’.
‘Haat en rancune, doordat hij zich vernederd voelt, zijn hele leven al. Veel Russen hebben een minderwaardigheidscomplex, dat wordt overdekt door gevoelens van superioriteit. Die Kremlin-elite -ze zijn als een groepje oligarchen dat lid wil worden van de Kennemer Golf & Country Club, waar de elite uit Aerdenhout en Heemstede speelt. Ze zijn rijk genoeg om de hele club te kopen, maar ze willen dat het bestuur hen aanneemt. En ze komen niet door de ballotage, omdat ze te ordinair zijn’.
Als we Poetin willen begrijpen hoeven we dus niet diep te graven: vernedering creëert monsters. Dat gebeurt over de hele wereld en in alle samenlevingen, ook de onze: een goede les om te onthouden.
TON VERLIND
Lees ook ‘Een schitterende slangenkuil’, ervaringen met 50 jaar journalistiek, over de schade die wordt aangericht door de Nederlandse ontkencultuur.
Comments